Hoofdstuk 2: GeLUID of liever niet?

1 Van geluidsgolf tot horen

Wat is geluid?

👀 Kijkopdracht

Toonhoogte en geluidssterkte

Het gehoor

Je oorschelp vangt de hele dag door geluidstrillingen op. De trillingen worden door de gehoorgang doorgegeven aan het trommelvlies en de gehoorbeentjes (het middenoor). Dit zijn de kleinste botjes in je lichaam en bestaan uit hamer, aambeeld en stijgbeugel. De trillingen komen daarna terecht in het slakkenhuis (het binnenoor). Het slakkenhuis is een opgerolde buis met vloeistof waar duizenden haartjes de trillingen doorgeven aan de gehoorzenuw.  Het begin van het slakkenhuis verwerkt de hoge tonen, verder in het slakkenhuis worden de lage tonen verwerkt. De zenuw geeft het signaal door aan hersenen, waar het geluid herkend wordt.

Functies van het gehoor

Plaatsbepaling
Met 2 trucjes kunnen je oren goed bepalen waar een geluid vandaan komt. Geluid dat van rechts komt, is net iets eerder bij je rechteroor. Je hersenen nemen dat tijdsverschil waar, en zo weet je dat het geluid rechts van je is. Het tweede trucje is dat door de vorm van je oorschelp geluiden van boven en onder anders klinken. En geluid dat van achter je komt klinkt veel doffer. Met al die input bepalen je hersenen waar het geluid vandaan komt.

Toonhoogte
Mensen kunnen tonen horen van 20 tot 20000 Hz. Dat is een enorm bereik, maar daarbinnen is het gehoor niet overal even gevoelig. Het beste horen we tussen 100 en 5.000 Hz. Dat is precies het spraakgebied. Ongeveer vanaf je 25ste zul je de hoogste tonen iets minder goed gaan horen, dit heeft te maken met de natuurlijke slijtage van je gehoor. Als je vaak te maken krijgt met hard geluid zal je gehoor sneller slijten.

Klankkleur
Je gehoor kan zeer kleine verschillen in toonhoogte waarnemen en klanken onderscheiden. De combinatie van verschillende boventonen in een geluid bepaalt de klankkleur. In het slakkenhuis worden die frequenties allemaal uit elkaar gerafeld. Hierdoor herken je iemands stem, een bepaald instrument… uit duizenden.

Evenwicht houden
In het binnenoor, naast het slakkenhuis, bevindt zich ook het evenwichtsorgaan. Dit orgaan zorgt er samen met de ogen en spieren voor dat je je evenwicht kunt bewaren. Daarom kun je lekker losgaan op muziek, zonder dat je omvalt!